۱۳۸۶ خرداد ۸, سه‌شنبه

زبان‌های فین‌واوگری

زبان‌های فین‌واوگری خانواده زبانی‌ هستند زیرگروه زبان‌های اورالی. شناخته‌شده‌ترین این زبان‌ها فنلاندی،مجاری و استونیایی می‌باشند. زبان‌های یادشده از انگشت‌شمار زبان‌های مردمان اروپاست که خویشاوندی با زبان‌های هندواروپایی ندارد.
خاستگاه این زبان‌ها را باختر کوه‌های اورال در روسیه کنونی در هزار سال پیش از زایش عیسای ناصری می‌دانند. واژه‌های بسیار در زبان‌های گوناگون این خانواده به چشم می‌خورد که ریشه ایرانی دارند. گمان زده‌می‌شود که فین‌واوگری‌ها در خاستگاه نخستینشان با دسته‌های ایرانی چون سکاها و سرمتیان همسایه‌ بوده‌اند. برای نمونه واژه اوستایی وَسَره به معنای چکُش در زبان فنلاندی به ریخت vadžra یا vajra
درآمده است. آشکار نیست که آریاییان باستان و فین‌واوگری‌ها در گذشته‌هایی که هیچ یادی از نیست -شاید به جز آن چه در زیر خاک خفته‌است- چگونه همسایگانی بوده‌اند،ولی می‌شود گمانه‌هایی زد. برای نمونه باز در فنلاندی واژه‌ای هست که معنای برده می‌دهد
و ما می دانیم که این واژه از واژه ایرانی ائیریا یا همان آریای کنونی گرفته‌شده‌است(orja)
پس بر این پایه می‌توان انگاشت که اینان نبایستی آنچنان پیوندهای دوستانه‌ای با هم داشته‌بوده‌اند
ولی نکته دیگر اینکه گروه‌بندی این خانواده سال‌ها بحث‌های بسیاری را برانگیخت. زبانشناسان می‌کوشیدند اینان را به خانواده‌های بزرگ زبانی بچسبانند،و البته سیاست هم در این چسبانش بی‌اثر نبود. در سال‌های که اندیشه پانتورانیسم(و در آینده پانترکیسم) ساخته و پرداخته می‌شد،زبان‌های اورالی و به ویژه زبان مجاری که یکی از هموندان این خانواده زبانی است را زیرگروه خانواده زبانی آلتایی(همان خانواده‌ای که دسته‌های زبانی گوناگون ترکی و مغولی و... در آن جای می گیرد) انگاشتند. البته به زودی این انگاره بی‌ارزش دانسته شد و با یافته‌های نوین که میوه بررسی‌های ریشه‌شناختی و ساختارشناسی زبان‌های فین‌واوگری و اورالی بود زبانشناسان دانستند که اینان دسته‌ای زبانی جداگانه از زبان‌های آلتاییند. اگرچه هنوز گروهی از این اندیشه خام دم می‌زنند
پراکندگی
برای آگاهی بیشتر

۳ نظر:

ناشناس گفت...

درود بر آریابرزن گرامی. همچنان خواننده ی نوشته های نغزتان هستیم. پیروز و سربلند باشید.

Ariobarzan گفت...

درود و سپاس از همراهیتان

ناشناس گفت...

درود ای گرامی. سپاس از مهرتان. همچنان چشم براه نوشته های پُرمایه ی شماهستیم, دست بکار شوید و سخن را فرو مگذارید که فراوان هستند کسانی که از آن بهره ببرند. پیروز باشید.